کمیته روابط سندیکا‌یی در ادامه باز انتشار اسناد معتبر جهانی مربوط به حقوق سندیکا‌یی و پس از انتشار دو سند ارزشمند یعنی منشور جهانی حقوق سندیکا‌یی و کارپایه و اولویت جنبش جهانی سندیکا‌یی در سده بیست و یکم، اینک به باز انتشار مقاوله نامه‌های ۸۷ و ۹۸ سازمان بین المللی کار که به ترتیب به آزادی سندیکاها و حمایت از حقوق سندیکا‌یی و حق تشکل و مذاکره دسته‌جمعی اختصاص دارد، مبادرت می‌‌کند. آگاهی از محتوای این مقاوله نامه‌ها در مبارزه سندیکا‌یی از اهمیت جدی برخوردار است. اتحاد کارگر، بولتن کمیته روابط سندیکا‌یی در دو شماره بطور جداگانه این اسناد را منتشر و در اختیار فعالین سندیکا‌یی و همه کارگران کشور قرار می‌‌دهد.
اینک بخش نخست؛
مقاوله نامه (۸۷)
"آزادی سندیکاها و حمایت از حقوق سندیکا‌یی"
ژوئن ۱۹۴۸
کنفرانس عمومی سازمان بین‌المللی کار بنا به دعوت هیات مدیره دفتر بین‌المللی کار در روز ۱۷ ژوئن ۱۹۴۸ سی‌و‌یکمین دوره اجلاسیه خود را در سانفرانسیسکو برگزار کرد، پس از تصویب لزوم تدوین یک مقاوله نامه بین المللی بر اساس پیشنهاد‌های مختلف ارائه شده در باره آزادی و تامین حقوق سندیکا‌یی ( هفتمین موضوع دستور جلسه) و با توجه به مقدمه اساسنامه سازمان بین‌المللی مبنی بر به‌رسمیت شناختن اصل آزادی سندیکا‌یی با هدف بهبود شرایط کار و برقراری صلح، و نیز نظر به تصویب اصول بنیادین مقرارت بین‌المللی کار در سی‌امین دوره اجلاسیه کنفرانس بین‌المللی کار به اتفاق آرا و هم‌چنین، با توجه به تصویب این اصل در مجمع عمومی سازمان ملل متحد در دوّمین دوره اجلاسیه خود و فرا خواندن سازمان بین‌المللی کار، کنفرانس بین المللی کار در روز نهم ژوئن سال ۱۹۴۸ مقاوله نامه ذیل را با عنوان "مقاوله نامه آزادی سندیکا‌یی و حمایت از حقوق سندیکا یی"، به تصویب رساند.
بخش اول: آزادی سندیکاها
ماده ۱
هر یک از کشور‌های عضو سازمان بین‌المللی کار که این مقاوله نامه در باره آنها لازم الاجرا است، متعهد به اجرای مقرارت زیر است.
ماده ۲
کارگران و کارفرمایان بدون هیچ‌گونه تبعیضی میتوانند آزادانه و بدون اجازه قبلی سازمان‌های خود را تشکیل دهند یا به سازمان‌های موجود بپیوندند، به شرط آن که اساسنامه‌های مصوب را رعایت کنند.
ماده ۳
۱- سازمان‌های کارگری و کارفرما‌یی حق دارند آزادانه اساسنامه و آئین نامه‌های خود را تدوین کنند، نمایندگان خویش را برگزینند، چگونگی اداره امور و فعالیت خود را تنظیم کرده و برنامه عملی خویش را اعلام کنند.
۲- مقامات دولتی باید از هرگونه مداخله‌ای که منجر به محدودیت این حق یا اشکال در اجرای قانونی آن شود، خودداری کنند.
ماده ۴
سازمان‌های کارگری و کارفرما‌یی را نمی‌توان با احکام اداری منحل یا توقیف کرد.
ماده ۵
سازمان‌های کارگری و کارفرما‌یی از حق تشکیل اتحادیه یا پیوستن به اتحادیه بر خوردارند و حق آن را دارند که به سازمان‌های بین‌المللی کارگری و کارفرما‌یی بپیوندند.
ماده ۶
مفاد مواد ۲ و ۳ و ۴ این مقاوله‌نامه اتحادیه‌ها و کنفدراسیون‌های متشکل از سازمان‌های کارگری و کارفرما‌یی را نیز شامل میشود.
ماده ۷
شخصیت حقوقی سازمان‌های کارگری و کارفرما‌یی و نیز اتحادیه‌ها و کنفدراسیون‌های آن نباید مشروط به شرایطی شود که ناقض مفاد مواد 2، 3، و 4 این مقاوله نامه گردد.
ماده ۸
۱- سازمان‌های کارگری و کارفرما‌یی ضمن بر خورداری از حقوقی که این مقاوله‌نامه برای آنها قایل است، مانند همه اشخاص و مجامع متشکل موظفند قوانین جاری را رعایت نمایند.
۲- قوانین کشورها نباید به مفاد تصریح شده در این مقاوله‌نامه خللی وارد یا اجرای آنها را با مشکل روبرو سازد.
ماده ۹
۱- تدابیر لازم برای تامین و اجرای تصمیمات و تعهدات تصریح شده در این مقاوله‌نامه در خصوص نیروهای مسلح، باید در حدود قوانین هر کشور پیش‌بینی شود.
۲- بر اساس اصول و مفاد مقرر در بند ۸ ماده ۱۹ اساسنامه سازمان بین‌المللی کار، تصویب این مقاوله‌نامه توسط اعضا هیچ تأثیری در قوانین، احکام عرف و قراردادهای نافذ و معتبر موجود که متضمن تصمیمات و تعهدات پیش‌بینی شده در این مقاوله‌نامه در باره نیروهای مسلح باشد، نخواهد داشت.
ماده ۱۰
در این مقاوله‌نامه مراد از اصطلاح سازمان، هر سازمان کارگری یا کارفرما‌یی است که به منظور توسعه و حفظ منافع کارگران یا کارفرمایان تأسیس شده باشد.
بخش دوم: حمایت از حقوق سندیکاها
ماده ۱۱
هر عضو سازمان بین‌المللی کار که متعهد اجرای این مقاوله نامه باشد، موظف است تمام اقدامات لازم را برای تامین حقوق سندیکا‌یی و استفاده آزادانه کارگران و کارفرمایان از این حقوق به عمل آورد.
بخش سوم: سایر ملاحظات
۱- به جز سرزمین‌های مشمول بند‌های ۴ و ۵ ذکر شده در ماده ۳۵ اساسنامه سازمان بین‌المللی کار که بر اساس سند مصوب ۱۹۴۶ اصلاح گردید، هر عضو سازمان که این مقاوله‌نامه را می‌‌پذیرد، پس از تصویب آن باید در کوتاه‌ترین مدت، همراه با اعلام رسمی پذیرش آن، اطلاعات زیر را به اطلاع مدیرکل دفتر بین‌المللی سازمان کار ارسال کند؛
الف ) مناطقی که در آنها این مقررات بی کم و کاست اجرا خواهد شد؛
ب ) مناطقی که در آنها این مقررات با جرح و تعدیل‌هایی اجرا خواهد شد؛
ج ) مناطقی که در آنها این مقررات قابل اجرا نیست، همراه با ذکر دلایل غیر قابل اجرا بودن آنها؛
د ) مناطقی که در باره آنها اخذ تصمیم به آینده موکول میشود.
۲ - تعهدات بر شمرده در عبارت‌های الف ) و ب) نخستین بند از این ماده جزء لاینفک این مقاوله‌نامه بوده و از اعتباری یک‌سان بر خوردارند.
۳ - هر یک از کشور‌های عضو میتوانند ضمن اعلامیه جدید تمام یا قسمتی از شرایطی را که در خصوص عبارت‌های ب )، ج ) ، د ) نخستین بند از این ماده در اعلامیه قبلی خود بیان کرده اند، پس بگیرند .
۴ - هر عضوی میتواند در مدت پیش‌بینی شده در این مقاوله‌نامه در خصوص فسخ آن، ضمن اعلامیه جدیدی هر تجدید نظر در اعلامیه‌های قبلی خود و نیز در خصوص اوضاع مناطق کشور خود را به اطلاع مدیرکل برساند.
ماده ۱۳
۱ - هنگامی که اعلام پذیرش مفاد این مقاوله‌نامه در حدود اختیارت اولیای امور یک سرزمین تحت‌الحمایه باشد، کشور عضو که مسئولیت روابط بین‌المللی آن سرزمین را دارد، میتواند با موافقت حکومت سرزمین مذکور، ضمن اعلامیه‌ای پذیرش تعهدات این مقاوله‌نامه را از طرف سرزمین نام‌برده به اطلاع مدیرکل برساند.
۲ - مقامات زیر میتواند پذیرش این مقاوله‌نامه را به مدیرکل دفتر بین‌المللی کار ابلاغ کنند:
الف ) دو یا چند عضو سازمان که سرزمین تحت‌الحمایه تحت اداره مشترک آنها باشد؛
ب ) هر مقام بین‌المللی که طبق مقررات منشور سازمان ملل متحد یا هر مصوبه دیگر بین‌المللی مسئولیت اداره یک سرزمین را بر عهده دارد؛
۳ - در اعلام پذیرش که براساس مقررات بند‌های فوق برای مدیرکل دفتر بین‌المللی کار ارسال میشود، باید تصریح شود که مقررات این مقاوله‌نامه عیناً یا با تغییراتی در آن سرزمین اجرا خواهد شد، باید دلایل تغییرات ذکر شود.
۴ - عضو یا اعضا یا مقام بین‌المللی ذیربط میتواند بر اساس اعلامیه جدید تمام یا جز‌یی از تغییرات بر شمرده در اعلامیه قبل را پس‌گیرند.
۵ - عضو یا اعضا یا مقام بین‌المللی ذیربط در فاصله مدت پیش بینی شده در ماده ۱۶ این مقاوله‌نامه در خصوص فسخ آن، ضمن اعلامیه جدیدی هر تغییر نظر در اعلامیه‌های قبلی را با ذکر دلایل و نیز وضع آن سرزمین را از نظر این تغییرات در خصوص اجرای این مقاوله‌نامه به اطلاع مدیرکل برساند.
بخش چهارم: مقررات پایانی
ماده ۱۴
الحاق رسمی به این مقاوله‌نامه باید به مدیرکل دفتر بین‌المللی کار ابلاغ شود و در دفتر مدیرکل به ثبت رسد.
ماده ۱۵
۱ - این مقاوله‌نامه فقط برای کشور‌هایی لازم الاجرا خواهد بود که الحاق آنها توسط مدیرکل دفتر بین‌المللی کار به ثبت رسیده باشد.
۲ - این مقاوله‌نامه دوازده ماه پس از آن که الحاق دو کشور توسط مدیرکل دفتر بین‌المللی کار به ثبت رسد، وارد مرحله اجرایی خواهد شد.
۳ - این مقاوله‌نامه دوازده ماه پس از تاریخ ثبت الحاق هر کشور لازم الأجرا خواهد بود.
ماده ۱۶
۱ - هر یک از کشور‌های عضو که به این مقاوله‌نامه ملحق شده باشند، پس از پایان ده سال از تاریخ اجرای این مقاوله‌نامه در نوبت نخست میتوانند طی اعلامیه رسمی که برای ثبت در دفتر مدیرکل دفتر بین‌المللی کار ارسال شده باشد، از اجرای آن صرفنظر کند. لغو الحاق پس از یک سال از ثبت آن در دفتر بین‌المللی کار رسمیت خواهد یافت.
۲ - هر یک از کشور‌های عضو که به این مقاوله‌نامه ملحق گردیده و ظرف یک سال پس از انقضای دوره ده ساله از حق مندرج در بند ۱ این ماده استفاده نکند، برای یک دوره ده ساله دیگر به رعایت مقررات آن ملزم خواهد بود. ولی برای نوبت بعد میتواند در پایان انقضای دوره ده ساله دیگر طبق شرایط پیش‌بینی شده، الحاق به این مقاوله‌نامه را پس گیرد.
ماده ۱۷
۱ - مدیرکل دفتر بین‌المللی کار گزارش ثبت تمام درخواست‌های الحاق به این مقاوله‌نامه یا انصراف از الحاق را به اطلاع اعضای سازمان بین‌المللی کار خواهد رساند.
۲ - مدیرکل دفتر بین‌المللی کار پس از دریافت دوّمین اعلام درخواست الحاق به این مقاوله‌نامه و ثبت آن، توجه اعضای سازمان را به تاریخ ورود آن به مرحله اجرایی جلب خواهد کرد.
ماده ۱۸
مدیرکل سازمان بین‌المللی کار بر اساس ماده ۱۰۲ اساسنامه سازمان ملل متحد موظف است گزارش جامعی از ثبت تمام درخواست‌های الحاق یا انصراف از آن را برای دبیرکل سازمان ملل متحد ارسال کند.
ماده ۱۹
هیات مدیره دفتر بین‌المللی کار در هر زمانی که لازم بداند، ضمن ارایه گزارش جامع در خصوص اجرای این مقاوله‌نامه به کنفرانس عمومی، در خصوص تجدید نظر کلی یا جزئی در این مقاوله‌نامه و درج آن در دستور جلسه کنفرانس برای تصمیم گیری اقدام خواهد کرد.
ماده ۲۰
۱ - در صورتی‌‌که کنفرانس عمومی مقاوله‌نامه جدیدی را مبنی بر تجدید نظر کلی یا جزئی در متن این مقاوله‌نامه تصویب کند و در مقاوله‌نامه جدید ترتیبات دیگری مقرر نشده باشد:
الف ) اگر مقاوله‌نامه جدید وارد مرحله اجرایی شده باشد، پذیرش مقاوله‌نامه جدید توسط یک کشور عضو با توجه به ماده ۱۶ این مقاوله‌نامه، موجب لغو فوری الحاق به این مقاوله‌نامه خواهد بود.
ب ) از تاریخی که مقاوله‌نامه جدید به مرحله اجرائی درآید، دیگر الحاق به این مقاوله‌نامه موضوعیتی نخواهد داشت.
۲ - در هر حال، این مقاوله‌نامه به شکل و مضمون کنونی برای اعضا‌یی که بدان ملحق شده‌اند و به مقاوله‌نامه تجدید نظر شده نپیوسته‌اند، هم‌چنان نافذ و معتبر خواهد بود.
ماده ۲۱
متن‌های فرانسه و انگلیسی این مقاوله‌نامه هر دو از یک اعتبار بر خوردارند - پایان بخش نخست.
بخش دوم – مقاوله‌نامه ۹۸- در شماره بعدی اتحاد کارگر منتشر خواهد شد.
